शेती हा आपल्या देशाचा आत्मा आहे. विशेषतः महाराष्ट्रातील शेतकरी आपल्या मेहनतीने अन्नधान्य पिकवतात. मात्र, पारंपरिक पद्धती आणि आधुनिक तंत्रज्ञानाचा अभाव यामुळे शेतकऱ्यांना अनेक अडचणींचा सामना करावा लागतो. याच समस्येवर तोडगा म्हणून महाराष्ट्र शासनाने ‘कृषी यांत्रिकीकरण योजना’ सुरू केली आहे. या योजनेअंतर्गत शेतकऱ्यांना ट्रॅक्टर, पावर टीलर, पेरणी यंत्र, मळणी यंत्र अशा अत्याधुनिक यंत्रसामग्रीवर ५०% पर्यंत अनुदान दिलं जातं.
चला, या योजनेंविषयी सविस्तर माहिती जाणून घेऊया.
कृषी यांत्रिकीकरण योजना म्हणजे काय?
ही योजना केंद्र व राज्य सरकारच्या संयुक्त प्रयत्नातून राबवली जाते. या योजनेचा मुख्य उद्देश म्हणजे शेतकऱ्यांना आधुनिक कृषी यंत्रसामग्री उपलब्ध करून देऊन त्यांचं काम सोपं, जलद आणि कमी खर्चाचं करणं.
शेतकऱ्यांना खालील अवजांरांवर ४०% ते ५०% पर्यंत अनुदान दिलं जातं:
-
ट्रॅक्टर
-
पावर टीलर
-
पेरणी यंत्र
-
मळणी यंत्र
-
रोटाव्हेटर
-
आणि इतर अनेक यंत्रसामग्री
विशेष म्हणजे, SC/ST, अल्पभूधारक, महिला शेतकरी यांना अधिक अनुदान दिलं जातं.
औजारे बँकेसाठीही अनुदान!
फक्त वैयक्तिक वापरापुरतीच मर्यादा नाही, तर शेतकरी गट, एफपीओ (FPO), कृषी विज्ञान केंद्रे व सहकारी संस्था औजारे बँक स्थापन करून इतर शेतकऱ्यांना भाड्याने उपकरणं देऊ शकतात. यामुळे उत्पन्नाचाही अतिरिक्त स्रोत निर्माण होतो.
कोणत्या अवजारांवर किती अनुदान?
| यंत्र/अवजार | SC/ST/महिला/अल्पभूधारक (अनुदान) | इतर शेतकरी (अनुदान) |
|---|---|---|
| ट्रॅक्टर (35 HP+) | ₹1.25 लाख | ₹1 लाख |
| पावर टीलर (8 HP+) | ₹85,000 | ₹65,000 |
| रोटाव्हेटर | 50% (कमाल ₹44,800) | 40% (कमाल ₹35,000) |
| पेरणी यंत्र (सीड ड्रिल) | 50% (कमाल ₹20,000) | 40% (कमाल ₹15,000) |
| मळणी यंत्र (थ्रेशर) | 50% (कमाल ₹2.5 लाख) | 40% (कमाल ₹2 लाख) |
टीप: ही यादी केवळ उदाहरणार्थ आहे. इतर यंत्रसामग्रीसाठीही अनुदान मिळू शकतं.
योजनेचा लाभ कोण घेऊ शकतो?
-
सर्व शेतकरी पात्र आहेत
-
SC/ST, अल्प व अत्यल्प भूधारक, महिला शेतकरी – 50% अनुदान
-
इतर शेतकरी – 40% अनुदान
-
शेतकरी गट/कंपन्या – औजारे बँकसाठी ₹10 ते ₹25 लाखांपर्यंत अनुदान
टीप: एकदा ट्रॅक्टरसाठी अनुदान घेतल्यास पुढील १० वर्षांपर्यंत त्यासाठी पुन्हा अर्ज करता येत नाही. मात्र इतर अवजारांसाठी अर्ज शक्य आहे.
अर्ज कसा करावा?
-
MahaDBT पोर्टलवर जा – https://mahadbt.maharashtra.gov.in
-
ऑनलाइन अर्ज भरा
-
आवश्यक कागदपत्रे तयार ठेवा:
-
आधार कार्ड
-
सातबारा उतारा
-
आठ अ उतारा
-
बँक पासबुक
-
जातीचा दाखला (SC/ST साठी)
-
खरेदीच्या उपकरणाचा कोटेशन
-
मान्यताप्राप्त तपासणी संस्थेचा अहवाल
-
-
अर्जाची पडताळणी होऊन पात्रतेनुसार अनुदान थेट बँक खात्यात जमा केलं जातं.
योजनेचे फायदे
-
यंत्रसामग्रीमुळे काम जलद, अचूक आणि कमी श्रमात होतं
-
शेतीतील उत्पादनात वाढ होते
-
उत्पादन खर्च कमी होतो
-
औजारे बँकेमुळे अतिरिक्त उत्पन्नाचा मार्ग
-
महिला शेतकऱ्यांसाठी स्वतंत्र तरतुदी (जसे SSC-G अंतर्गत मल्टी टूल कॅरिअरसाठी निधी)
महत्त्वाच्या सूचना
-
खरेदी केलेली यंत्रसामग्री सरकारने प्रमाणित केलेली असावी
-
मशीनवर मॉडेल क्रमांक आणि तपासणी अहवाल एम्बॉस केलेला असावा
-
कर्ज घेत असल्यास परतफेड कालावधी किमान ४ वर्षांचा असावा
-
एकदा अनुदान घेतलेली यंत्रे ६ वर्षांपर्यंत विकता/हस्तांतर करता येणार नाहीत
2025-26 साठी विशेष संधी
2025-26 साठी राज्य सरकारने या योजनेसाठी ₹400 कोटींचा निधी मंजूर केला आहे. त्यामुळे मोठ्या प्रमाणात शेतकऱ्यांना फायदा होणार आहे. शेती आधुनिक आणि फायदेशीर करण्यासाठी ही योजना एक उत्तम संधी आहे.
शेवटी…
शेतकरी बांधवांनो, आता वेळ आली आहे तुमची शेती यांत्रिक आणि आधुनिक बनवण्याची! आजच MahaDBT पोर्टलवर जाऊन अर्ज करा किंवा तुमच्या जवळच्या कृषी विभाग कार्यालयाशी संपर्क साधा. ही संधी दवडू नका – कारण शाश्वत शेतीचा पाया यांत्रिकीकरणातच आहे!
