PRESS : खाजगी वाहनावर ‘प्रेस’ लिहिणं कायदेशीर नाही – पत्रकारांनाही कडक नियम!
राज्यात अनेक पत्रकार आपल्या खाजगी वाहनांवर ‘PRESS’, ‘प्रेस’, ‘मीडिया’ अशा पाट्या लावताना दिसतात. काही वेळा याचा वापर टोल न भरता जाणे, वाहतूक पोलिसांकडून सूट मिळवणे किंवा विशेष वागणूक घेण्यासाठी केला जातो. मात्र, अशा पाट्यांना कोणतीही कायदेशीर मान्यता नसून, पत्रकारांनाही वाहतूक कायदे तितकेच लागू आहेत.
‘प्रेस’ म्हणजे कायदेशीर ओळख नव्हे : मोटार वाहन कायदा, 1988 आणि केंद्रीय मोटार वाहन नियम, 1989 यामध्ये ‘PRESS’ किंवा ‘प्रेस’ पाटी लावण्यास कोणतीही विशेष सवलत दिलेली नाही. सरकारी वाहनांप्रमाणे प्रेस वाहनांना वेगळा दर्जा किंवा सवलती दिलेल्या नाहीत.
गैरवापर झाला, तर कारवाई होऊ शकते : पत्रकारांनी या पाट्यांचा वापर नियम टाळण्यासाठी केल्यास, मोटार वाहन कायद्याचे कलम 177, 182 नुसार दंड आकारला जाऊ शकतो. काही गंभीर प्रकरणांमध्ये फसवणुकीसारखा गुन्हा (IPC 420) दाखल होण्याचीही शक्यता असते.
प्रेस ओळख हे व्यावसायिक ओळखपत्र, कायदेशीर नव्हे : प्रेस पाटी पत्रकारांच्या व्यावसायिक ओळखीचा भाग असला, तरी ती सरकारी मंजूरी नसल्यामुळे तिचा वापर अत्यंत मर्यादित व जबाबदारीने करणे आवश्यक आहे. सार्वजनिक ठिकाणी, पोलिस तपासणीदरम्यान किंवा वाहतूक नियंत्रणात याचा अतिरेक केला गेला, तर पत्रकारितेच्या प्रतिमेवरही प्रश्नचिन्ह निर्माण होऊ शकते.
जवाबदारीने वागण्याची गरज : पत्रकार समाजाचा चौथा स्तंभ मानला जातो. त्यामुळे नियम पाळण्यातही आदर्श निर्माण होणे अपेक्षित आहे. ‘प्रेस’ ही ओळख अधिकार नसून एक जबाबदारी आहे, याची आठवण सर्व पत्रकारांनी ठेवली पाहिजे.