आर्थिक वर्ष 2024 मध्ये भारतात कर्जाचे वितरण कसे होते या अहवालानुसार मूल्यानुसार गृहकर्जाचा हिस्सा 40.1%…

क्रिफ हाय मार्क या अग्रगण्य भारतीय क्रेडिट ब्युरोने आपल्या फ्लॅगशिप रिपोर्ट हाऊ इंडिया लेंड्सची चौथी आवृत्ती आज सादर केली. या अहवालात गेल्या पाच वर्षांतील (आर्थिक वर्ष 2020 ते 2024) कंझम्पशन लेंडिंग, एमएसएमई लेंडिंग आणि मायक्रोफायनान्स लेंडिंगचा सखोल अभ्यास करण्यात आला आहे.

कंझम्पशन लेंडिंगमध्ये गृह कर्ज, वैयक्तिक कर्ज, टू व्हीलर कर्ज, ऑटो कर्ज, कन्झ्युमर ड्युरेबल कर्ज आणि क्रेडिट कार्ड यांचा समावेश आहे. एमएसएमई कर्जामध्ये संस्था आणि वैयक्तिक कर्जाचा समावेश आहे.

एमएसएमई कर्जाची व्याख्या 50 कोटी रुपयांपर्यंतच्या संस्था स्तरीय क्रेडिट एक्सपोजरच्या आधारे केली जाते. वैयक्तिक एमएसएमई कर्जांमध्ये व्यवसाय कर्ज, मालमत्ता कर्ज, व्यावसायिक वाहन कर्ज आणि बांधकाम उपकरण कर्जाचा समावेश आहे. कॉर्पोरेट कर्ज म्हणजे मध्यम आणि मोठ्या आकाराच्या संस्थांना दिलेली कर्जे ज्यांचे कर्ज 50 कोटी रुपयांपेक्षा जास्त आहे आणि ते कमर्शियल ब्युरोला कळवले जाते.

भारतातील प्रमुख कर्ज उत्पादन श्रेणींना आकार देणारे ट्रेंड्स आणि पॅटर्नमधील अंतर्दृष्टी

कंझम्पशन कर्ज: कंझम्पशन कर्जाचे पोर्टफोलिओ थकबाकी मार्च 24 पर्यंत 15.2% YoY वाढून 90.3 लाख कोटी रुपये झाली आहे, तथापि, पोर्टफोलिओ वाढ कमी झाली आहे (मार्च 23 पर्यंत 17.4% वरून) मुख्यत: गृहकर्ज विभागातील मंदीमुळे (मूल्यानुसार कंझम्पशन कर्जाच्या पोर्टफोलिओच्या 40.1%)

  • गृह कर्ज:
  • उत्पत्तीतील मंद वाढीमुळे (आर्थिक वर्ष 2024 मध्ये 9.2% विरुद्ध आर्थिक वर्ष 2023 मध्ये 18.2%) पोर्टफोलिओ वाढ घटून 7.9% YoY (मार्च 23 पर्यंत 23% YoY) झाली आहे (आर्थिक वर्ष 2024 मध्ये 9.2% विरुद्ध आर्थिक वर्ष 2023 मध्ये 18.2%)
  • उत्पत्तीमध्ये बदल (मूल्य आणि प्रमाणानुसार) तिकिटाच्या आकारावरून ₹ 5L – ₹ 35L ते ₹ 35L +
  • आर्थिक वर्ष 2020 मधील ₹1L रुपयांवरून आर्थिक वर्ष 2024 मध्ये सरासरी तिकीट आकारात (एटीएस) 32% वाढ होऊन ते ₹26.5L झाले आहे
  • वैयक्तिक कर्ज:
  • अलीकडील नियामक सुधारणा असूनही मजबूत पोर्टफोलिओ वाढ (मार्च ’24 पर्यंत 26% YoY)
  • ₹ 10L + तिकीट आकार कर्जाची मूल्यानुसार उत्पत्तीमध्ये त्यांचा वाटा वाढत आहे, तर < ₹1L तिकीट आकाराच्या कर्जांचे प्रमाणानुसार वर्चस्व कायम आहे
  • बँका उत्पत्तीवर (मूल्यानुसार) वर्चस्व ठेऊन आहेत आणि एनबीएफसी उत्पत्तीवर (प्रमाणानुसार) वर्चस्व ठेऊन आहेत.
  • टू व्हीलर कर्ज:
  • वार्षिक वाढ कमी असूनही (आर्थिक वर्ष 2024 मध्ये 13% विरुद्ध आर्थिक वर्ष 23 मध्ये 32%) उत्पत्तीमध्ये बदल झाल्यामुळे वाढ 34% YoY पर्यंत वाढली (मार्च 23 पर्यंत 30% वरून)
  • आर्थिक वर्ष 2020 ते 2024 या कालावधीत 6x वाढीसह उत्पत्तीमध्ये (मूल्य आणि प्रमाणानुसार) ₹75K + मध्ये बदल दिसून येतो
  • ऑटो कर्ज:
  • पोर्टफोलिओ च्या वाढीत + 20% YoY (विरुद्ध मार्च’ 23 पर्यंत 22%) किरकोळ मंदी मुळे उत्पत्तीमध्ये 10L+ तिकीट आकाराच्या कर्जात बदल झाल्यामुळे चालना मिळाली परंतु एकूण उत्पत्तीच्या प्रमाणात कमी वाढीमुळे ती कमी झाली
  • उत्पत्ती प्रमाणात 5% वाढ (विरुद्ध आर्थिक वर्ष 2023 मध्ये 21%) आणि उत्पत्ती मूल्यामध्ये 5% वाढ (विरुद्ध आर्थिक वर्ष 2023 मध्ये 37.3%)
  • कन्झ्युमर ड्युरेबल कर्ज:
  • 34% मागच्या वर्षीच्या आधारावर पोर्टफोलिओ वाढ (विरुद्ध मार्च 23 पर्यंत वार्षिक 26% YoY) ₹25K+ तिकीट आकाराच्या कर्जांमध्ये बदल झाल्यामुळे प्रेरित आहे, ज्यामुळे उत्पत्तीच्या प्रमाणात झालेली मंद वाढ भरून निघते (आर्थिक वर्ष 2024 मध्ये 8.5% विरुद्ध आर्थिक वर्ष 23 मध्ये 38.2%)
  • आर्थिक वर्ष 2024 मध्ये मूल्यानुसार उत्पत्तीमध्ये 21% वाढ आणि प्रमाणानुसार 5% वाढ
  • आर्थिक वर्ष 2020 ते 2023 या कालावधीत खाजगी बँकांनी उत्पत्तीमध्ये हिस्सा मिळवला, परंतु एनबीएफसीने आर्थिक वर्ष 2024 मध्ये गमावलेला काही हिस्सा परत मिळवला
  • क्रेडिट कार्ड:
  • मार्च 23 ते मार्च 24 दरम्यान सक्रिय कार्डमध्ये 16.5% वाढ
  • क्रेडिट कार्डशिल्लक ₹0 लाख कोटी रुपयांवर पोहोचली असून, मार्च 24 पर्यंत 999.1 लाख कार्ड चलनात होते

एमएसएमई कर्ज: वैयक्तिक एमएसएमई सेगमेंटची वाढ पोर्टफोलिओ वाढ (28.9% YoY विरुद्ध 6.6% YoY) आणि उत्पत्ती वाढ (12.6% YoY विरुद्ध 3.1%) या दोन्ही बाबतीत एमएसएमईपेक्षा जास्त आहे.

 

 

वैयक्तिक एमएसएमई कर्ज

  • वैयक्तिक एमएसएमई कर्जाची पोर्टफोलिओ थकबाकी मार्च 24 पर्यंत ₹7 लाख कोटी आहे आणि वाढ वार्षिक 29% पर्यंत वाढली आहे (विरुद्ध मार्च 23 पर्यंत 15% YoY)
  • आर्थिक वर्ष 2024 मध्ये मूल्यानुसार 6% आणि प्रमाणानुसार 19.4% इतकी उत्पत्तीमध्ये YoY वाढ झाली
  • वैयक्तिक एमएसएमईमध्ये सर्व तिकीट आकार आणि कर्जदार दोष प्रकारांमध्ये सुधारणा दिसून आली

संस्थागत एमएसएमई कर्ज

  • एमएसएमई कर्जाची पोर्टफोलिओ थकबाकी मार्च 2024 पर्यंत ₹4 लाख कोटी रुपये आहे आणि विकास दर 6.6% पर्यंत घसरला आहे (विरुद्ध मार्च 23 पर्यंत 17.2%)
  • या क्षेत्राने उत्पत्तीमध्ये प्रमाणानुसार 9% तर मूल्यानुसार 3.1% वार्षिक वाढ नोंदविली आहे, ज्यात मायक्रो सेगमेंटचा सर्वात मोठा वाटा आहे

 मायक्रोफायनान्स कर्ज:

  • मार्च 24 पर्यंत मायक्रोफायनान्स कर्ज पोर्टफोलिओची थकबाकी ₹7 लाख कोटी रुपये असल्याने पोर्टफोलिओ वाढ 27% YoY (विरुद्ध मार्च 23 पर्यंत 21% YoY) पर्यंत वाढली.
  • आर्थिक वर्ष 2023 ते 2024 या कालावधीत एमएफआयसाठी सरासरी तिकिटांचा आकार 11% वाढून ₹9K रुपयांवरून ₹45.4K रुपये झाला आहे
  • मार्च 23 च्या तुलनेत मार्च 24 पर्यंत पीएआर 31-90% आणि पीएआर 91-180% स्थिर होते

या अहवालाबद्दल बोलताना क्रिफ हाय मार्कचे व्यवस्थापकीय संचालक संजीत डावर म्हणाले, ”भारत कर्ज कसे देतो – आर्थिक वर्ष 2024′ या अहवालाच्या चौथ्या आवृत्तीत भारतातील बदलत्या कर्जपुरवठ्याचा सर्वंकष आढावा देण्यात आला आहे. या वर्षीच्या अहवालात गृहकर्जाचे सातत्याने वर्चस्व आणि वैयक्तिक कर्ज आणि दुचाकी कर्जात लक्षणीय वाढ अधोरेखित करण्यात आली आहे.

एनबीएफसीच्या बाजारातील हीस्स्यामध्ये लक्षणीय पुनरागमन आणि मायक्रोफायनान्स क्षेत्रात लक्षणीय विस्तार देखील आम्ही पाहतो. कर्जबुडव्यांमधील स्थैर्य आणि विविध कर्ज श्रेणींमधील मजबूत कामगिरी भारतीय पतबाजाराची चालू लवचिकता आणि जीवंतपणा अधोरेखित करते.”